Hayatta haksızlığa uğradığımız anlarda adalet istememiz doğaldır. Aynı şekilde, çevremizde haksızlığa uğrayanlar için adaleti aradığımız zamanlar da olur. Gerçek hayatta gördüğümüz hak mücadelesi sinemada da karşımıza çıkıyor. Sinema tarihinde insanın hak mücadelesini işleyen birçok film vardır. Gerçek hayatta yaşananlardan esinlenmiş iki film Norma Rae ve Erin Brockovich, bizlere iki kadının adaleti arayışını ve bunun için sarf ettikleri çabayı anlatır.
Martin Ritt’in yönettiği ve Sally Field’ın başrolde olduğu Norma Rae, pamuk fabrikasında çalışan, fabrikayı işletenlerin koyduğu çalışma şartlarını eleştiren bir kadının, fabrikadaki işçilere adil çalışma şartları sağlamak için sendika organizatörü Reuben ile fabrikayı sendikaya bağlama çabasını anlatıyor.
Norma Rae, hem kendisi için hem de fabrikada çalışanlar için mücadele ederken karşılaştığı engeller var. Bu engellerden biri fabrikayı işletenler. Norma fabrikayı işletenlere, ataerkil bir otoriteye başkaldırıyor. Onu susturma çabalarına rağmen Norma, Reuben ile çalışarak fabrikaya hakim olan otoriteyi alt etmeye çalışıyor. Öte yandan, ailesinde de kendi üzerinde otorite kurmaya çalışan babasına ve kocasına başkaldırıyor. Mesela, filmin başında babasının Norma’yı nereye gideceğine dair sorguya çektiğinde babasına karşı tavrını esirgemiyor. Ayrıca, kocası Norma’yı işe gitmesinden dolayı ev işlerini yapmamasından şikayet ederken, Norma sert bir hareketle ev işlerinin basit bir şekilde yapılabileceğini ve bunu aslında kocasının da yapabileceğini yüzüne söylüyor. Dolayısıyla film, hem patronlar hem de baba ve eş arasında bir paralellik oluşturuyor.
Steven Soderbergh’in yönetmenliğini üstlendiği Erin Brockovich, gerçekte yaşanmış bir olayı anlatırken aynı zamanda bir kadının adalet arayışını yansıtıyor. Erin Brockovich, PG&E (Pacific Electric & Gas) adlı firmanın dahil olduğu bir gayrimenkul davasında, firmanın mağdur duruma düşürdüğü ve hastalanmalarına sebep olduğu insanların hak ettiklerini elde etmesini isteyen Erin Brockovich’in hikayesini anlatıyor.
Filmde Erin Brockovich, herhangi bir konuda sözünü esirgemeyen biri. Örneğin Patronu Ed, bazı çalışanları Erin’in giyim ve kuşamından rahatsız olduğu için ona giydiklerini değiştirmesi gerektiğini söylüyor. Bu durumda Erin kendi düşüncesini hiç çekinmeden beyan ediyor ve istediği gibi giyinmeye devam ediyor. Filmde haksızlığa uğrayan insanları savunurken kendini geri çekmiyor. Filmin bir sahnesinde, PG&E’yi temsil eden avukatlar firmanın mağdur duruma düşürdüğü insanlar için bir para teklifinde bulunuyorlar. Hasta insanlarla konuşan, onları yakından tanımış olan Erin, bu paranın onlar için yetersiz olacağını, onların sağlık masraflarını karşılayamayacağını açıkça belirtirken sert bir dil kullanmaktan çekinmiyor. Bu özelliği sayesinde hukuk firmasında hoş karşılanmayan biriyken firmada sivriliyor hatta firmada itibar sahibi biri oluyor.
Norma Rae ve Erin Brockovich’i karşılaştıracak olursak, adalet peşinde koşmak dışında iki karakterin başka ortak yönlerinin de olduğunu söyleyebiliriz. İkisi de birer anne. İki filmde de onların çocuklarına baktıklarını ve değer verdiklerini biliyoruz. Bu iki karakterin önündeki bir engel de bulundukları süreç içerisinde çocuklarından uzak kalmaları. Norma fabrikayı sendikaya dahil etmeye çalışırken, Erin de dava ile uğraşırken çocuklarından uzak kalıyor. Bu durumun en önemli yanı ise bu iki kadının adalet arayışlarında değer verdikleri kişilerden feragat edebilmeleri. Böylece hem Norma’nın hem de Erin’in içinde bulundukları mücadele uğruna ne kadar büyük bir fedakârlık yapabileceklerini görmüş oluyoruz.
Sonuç olarak, Norma Rae ve Erin Brockovich konu adaleti sağlamak olduğunda akla getirilmesi gereken filmler arasında yerlerini aldılar. Bir yandan da bu iki film sinema tarihindeki kadın karakterler arasına önemli iki karakter eklemiş oldular. Sinema salonunu veya ekranımızı terk ettiğimizde güçlü ve kararlı iki kadın zihinlerimize kazınıyor.
Harika bir bilgi.T